19 kwietnia 1246 roku wystawiony został dokument, którym wielki mistrz Henryk von Hohenlohe przekazał biskupowi chełmińskiemu Heidenrykowi 600 łanów w Chełmży, Wąbrzeźnie, Bobrowie i nad Drwęcą. I jest to pierwsza zachowana w źródłach pisanych wzmianka o Wąbrzeźnie.
Wzmianka ta odnosi się do grodu na półwyspie między jeziorami Frydek a Zamkowym oraz położonej na wschód od niego osady przygrodowej.
Biskupi, wykorzystując istniejące już osady na ziemi chełmińskiej, zamierzali przekształcić centralne ośrodki centrów dóbr ziemskich. Plany te prawdopodobnie nie powiodły się. Dopiero w latach siedemdziesiątych XIII wieku rozpoczął się proces odbudowy zniszczonych struktur osadniczych w ziemi chełmińskiej. I z tą fazą rozwoju – jak twierdzą historycy – wiąże się założenie Wąbrzeźna. Ponieważ nie zachował się przywilej lokacyjny ani żaden wiarygodny przekaz źródłowy o dacie założenia miasta – pisze Roman Czaja w Historii Wąbrzeźna, wydanej w 2005 roku (tom I) – w sprawie jego początków zdani jesteśmy jedynie na domysły i przypuszczenia. Rozwój osadnictwa w XIII i XIV wieku w oraz dobre warunki komunikacyjne w mieście – jak dowodzi R. Czaja, pozwalają przypuszczać, iż biskup Herman, rozpoczynając budowę zamku mógł również w latach 1303 – 1311 dokonać lokacji miasta.
Pewnie już nie dowiemy się, kiedy naszemu miastu nadano przywilej lokacyjny. Dlatego też w naszej historii ważną datą jest właśnie 19 kwietnia 1246 roku, bowiem z tego dnia pochodzi dokument, który jest pierwszym świadectwem pisanym potwierdzającym istnienie wąbrzeskiej osady.
W poniedziałek, 19 kwietnia 2021 roku minie 775 lat od tego wydarzenia. Z tej okazji zapraszamy Państwa na wykład on-line Pawła Beckera, który przypomni nam dzieje naszego miasta. Będzie go można wysłuchać jutro (19 kwietnia) na naszej stronie FB – tutaj. Tam też zaprosimy Was do udziału w zabawie, w której trzeba będzie popisać się wiedzą o Wąbrzeźnie.
