Gwarancje de minimis – nowy pomysł rządu na rozwój przedsiębiorczości.
Rząd Donalda Tuska z dumą ogłosił uruchomienie programu gwarancji de minimis – systemu kredytów dla małych i średnich firm objętych rządową gwarancją, który ma być „odpowiedzią na bolączki przedsiębiorców” związane z dostępem do zewnętrznych źródeł finansowania. Istotnie, problem ten od lat podnoszony jest przez polskich przedsiębiorców jako jedna z głównych przyczyn utrudniających prowadzenie biznesu. Warto więc postawić pytanie, dlaczego na wprowadzenie takiego rozwiązania zdecydowano się dopiero teraz? Drugą, znacznie ważniejszą kwestią, jest ocena realnych możliwości skorzystania z programu gwarancji dla statystycznego przedsiębiorcy oraz korzyści, jakie z tego tytułu może on uzyskać. Zagadnienia te zostaną omówione w niniejszym artykule.
Pomoc de minimis – co to takiego?
Zgodnie z unijnymi przepisami (a konkretnie – z Rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis), pomoc de minimis to taka kategoria pomocy publicznej (wsparcia udzielonego przedsiębiorcy przez instytucje publiczne), która ze względu na swą niewielką wartość nie zakłóca konkurencji w wymiarze wspólnego europejskiego rynku. Innymi słowy – prawie każdy europejski przedsiębiorca (za wyjątkiem firm w trudnej sytuacji ekonomicznej, podmiotów z sektora węglowego oraz przedsiębiorstw zajmujących się produkcją rolną i rybołówstwem) może taką pomoc od państwa uzyskać, np. w formie sfinansowania kosztów szkoleń, doradztwa, dofinansowania do utworzenia nowych stanowisk pracy czy zabezpieczenia spłaty kredytu. „Niewielka wartość pomocy” jest pojęciem względnym, mówimy bowiem o limitach rzędu 200 tys. euro na 3 lata podatkowe dla pojedynczego przedsiębiorstwa (100 tys. euro w przypadku firm transportowych). Uzyskaną pomoc na podstawie treści otrzymanego zaświadczenia zgłasza się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwracając przy tym uwagę, aby podanych wyżej limitów w ciągu 3 lat nie przekroczyć. Na tym formalności się kończą. W praktyce jednak niewielu polskich przedsiębiorców ma świadomość istnienia takiej formy pomocy publicznej, niewielu więc z pomocy de minimis korzysta.
Gwarancja de minimis – jak to działa?
Gwarancja de minimis to udzielone przez polski rząd (za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego) zabezpieczenie spłaty kredytu obrotowego otrzymanego przez przedsiębiorcę, dla banku udzielającego kredytu działające na analogicznej zasadzie jak hipoteka, weksel czy poręczenie. Główną zaletą gwarancji jest wysoki poziom pewności zabezpieczenia z perspektywy banku udzielającego kredytu – gwarantem jest bowiem Skarb Państwa. Z tytułu samego otrzymania gwarancji przedsiębiorca otrzymuje od państwa pomoc de minimis w wysokości 13,33% wartości udzielonej gwarancji, co pomniejsza przysługujący danej firmie limit tej pomocy możliwy do uzyskania.
Jeżeli przedsiębiorca, któremu udzielono takiej gwarancji, nie spłaci kredytu w terminie, BGK dokona za niego spłaty kredytu, występując do przedsiębiorcy o zwrot kwoty udzielonej gwarancji wraz z odsetkami.
Z programu gwarancji mogą skorzystać jedynie małe i średnie przedsiębiorstwa mające siedzibę na terenie Polski – firmy spełniające łącznie następujące warunki:
- zatrudnienie poniżej 250 osób w przeliczeniu na pełne etaty,
- roczny obrót nie przekraczający 50 milionów euro,
- całkowity bilans roczny nie przekraczający 43 milionów euro,
- brak powiązań kapitałowych i osobowych z firmami nie będącymi MŚP.
Firma, której stara się o gwarancję de minimis, musi w opinii banku udzielającego kredytu posiadać zdolność kredytową, nie może również zalegać ze spłatą już zaciągniętych kredytów ani być zobowiązana do zwrotu otrzymanej wcześniej pomocy publicznej, np. z tytułu nieprawidłowego czy niezgodnego z prawem wykorzystania otrzymanego wsparcia. Musi spełniać również ogólne warunki przyznania pomocy de minimis, które zaprezentowano wcześniej.
Jakie są warunki udzielenia gwarancji?
Gwarancja de minimis może być udzielona jedynie na zabezpieczenie kredytu obrotowego, służącego do finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa i udzielanego np. w postaci kredytu w rachunku bieżącym czy otwartej linii kredytowej. Może obejmować kwotę do 3,5 milona euro, stanowiącą do 60% całkowitej sumy udzielonego kredytu, nie obejmuje pokrycia kosztów odsetek ani innych opłat związanych z przyznaniem finansowania. Udzielana jest na cały okres kredytowania i 3 dodatkowe miesiące, nie więcej jednak niż 27 miesięcy. Jej zabezpieczeniem dla BGK jest weksel in blanco składany przez przedsiębiorcę wraz z oświadczeniem o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Opłata za udzielenie gwarancji w 2013 r. nie jest naliczana, w kolejnym roku wynosić będzie 0,5% kwoty gwarancji.
Formalności związane z udzielaniem gwarancji ograniczają się do złożenia wniosku kredytowego zabezpieczonego gwarancją de minimis w jednym z kilkunastu banków, które przystąpiły do programu (lista zamieszczona w końcowej części artykułu). Po analizie wniosku kredytowego, połączonej z weryfikacją czy firma ubiegająca się o kredyt kwalifikuje się do otrzymania pomocy de minimis. Jeśli przedsiębiorca posiada zdolność kredytową i kwalifikuje się do uzyskania gwarancji, kredyt z gwarancją zostaje uruchomiony a przedsiębiorca zostaje zobowiązany do złożenia zabezpieczenia oraz otrzymuje zaświadczenie o otrzymanej pomocy de minimis. Uproszczenie procedur do minimum to jedna z głównych korzyści z udziału w programie podkreślanych przez rząd i nie sposób się z tym stwierdzeniem nie zgodzić.
Kto może na tym skorzystać?
Na programie gwarancji niewątpliwie skorzystają te firmy, które nie posiadają zabezpieczenia o wystarczającej wartości aby pokryć całą kwotę kredytu obrotowego, o który się starają – gwarancja de minimis może zabezpieczyć do 60% kwoty kredytu, przez co wartość zabezpieczenia jaką musi złożyć przedsiębiorca znacząco się zmniejsza. Korzyścią dla tych przedsiębiorstw jest niewątpliwie fakt, iż mają większą swobodę dysponowania posiadanym majątkiem – nie będą musiały zastawiać go w całości jako zabezpieczenia pod zaciągnięty kredyt.
Program nie zmieni niczego w sytuacji tych przedsiębiorstw, które nie posiadają zdolności kredytowej ani majątku, którego wartość wystarczy na zabezpieczenie przynajmniej 40% kwoty udzielanego kredytu. Tym samym raczej nie będzie remedium na problemy nowopowstałych firm, które najbardziej potrzebują dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania. Program gwarancji de minimis nie wpłynie również w żaden sposób na obniżenie wysokości odsetek, jedyny zysk finansowy dla kredytobiorcy to zmniejszenie kosztów uzyskania samego zabezpieczenia kredytu.
Oceniając program należy stwierdzić, iż faktycznie poprawi on dostępność zewnętrznych środków finansowych dla niektórych MŚP. W zestawieniu z szeroką akcję informacyjną jaka towarzyszyła uruchomieniu programu gwarancji, korzyści dla przeciętnego przedsiębiorcy wyglądają jednak – delikatnie mówiąc – dość skromnie. Gwarancje de minimis z pewnością nie zrekompensują spowolnienia rozwoju sektora przedsiębiorstw związanego z brakiem funduszy unijnych dla przedsiębiorców w przyszłym roku (zakończenie okresu programowania 2007-13 przy tradycyjnych już opóźnieniach w uruchomieniu nowych linii finansowych), a taki cel niewątpliwie przyświecał twórcom tego programu.
Gdzie można znaleźć więcej informacji?
Szczegółowe informacje na temat programu znajdują się na stronie internetowej www.deminimis.gov.pl
Lista banków udzielających kredytów z gwarancją de minimis:
- PKO Bank Polski S.A.
- BRE Bank S.A.
- ING Bank Śląski S.A.
- Bank BPS S.A.
- SGB-Bank S.A.
- BOŚ Bank S.A.
- Raiffeisen Bank Polska S.A.
- Getin Noble Bank S.A.
- Idea Bank S.A.
- Toyota Bank Polska S.A.
- Bank Zachodni WBK S.A.
- Krakowski Bank Spółdzielczy
- Alior Bank S.A.
- Bank Pekao S.A.
Kamil Górecki,
Ekspert ZPP,
współwłaściciel spółki doradczej SMARTBOX
ZPP dla wabrzezno.com
